Εαρινή συμφωνία - Νικόλαος Γύζης
Εαρινή συμφωνία - Νικόλαος Γύζης , 1886 . Λάδι σε μουσαμά , 102 x 139 εκ.
Ο Νικόλαος Γύζης (Σκλαβοχώρι,στην Τήνο την 1 Μαρτίου 1842 – Μόναχο, 22 Δεκεμβρίου 1900 ή 4 Ιανουαρίου 1901 με το νέο ημερολόγιο) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα της λεγόμενης «Σχολής του Μονάχου». Διακρίθηκε σε όλα τα χρόνια των σπουδών του και πήρε τα πρώτα βραβεία στην ξυλογραφία, τη ζωγραφική και τη χαλκογραφία.
Ο Νικόλαος Γύζης ήταν ένα από τα έξι παιδιά του ξυλουργού Ονούφριου Γύζη και της Μαργαρίτας Γύζη, το γένος Ψάλτη, που ζούσαν στο Σκλαβοχώρι της Τήνου. Το 1850, η οικογένειά του μετοίκησε στην Αθήνα και ο μικρός Νικόλαος άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα στην Σχολείο των Τεχνών (μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών), αρχικά ως ακροατής και, από το 1854 έως το 1864, ως κανονικός σπουδαστής.
Με το τέλος των σπουδών του, γνωρίστηκε με τον πλούσιο φιλότεχνο Νικόλαο Νάζο, με την μεσολάβηση του οποίου έλαβε υποτροφία από το Ευαγές Ίδρυμα του Ναού της Ευαγγελιστρίας της Τήνου, προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου.
Τον Ιούνιο του 1865, ο Γύζης έφθασε στο Μόναχο, όπου συνάντησε τον συνάδελφο και φίλο του Νικηφόρο Λύτρα. Ο τελευταίος τον βοήθησε στο να εγκλιματιστεί γρήγορα στο γερμανικό περιβάλλον. Πρώτοι του δάσκαλοί του στο Μόναχο ήταν ο Χέρμαν Άνσουτς (Hermann Anschütz) και ο Αλεξάντερ Βάγκνερ (Alexander Wagner). Τον Ιούνιο του 1868, έγινε δεκτός στο εργαστήριο του Καρλ φον Πιλότυ (Karl von Piloty).
Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Μόναχο το 1871 και τον Απρίλιο του 1872 επέστρεψε στην Αθήνα, για να μετατρέψει το πατρικό του σπίτι επί της οδού Θεμιστοκλέους σε ατελιέ. Μαζί με τον Νικηφόρο Λύτρα, ταξίδεψε το 1873 στην Μικρά Ασία .
Απογοητευμένος από τις συνθήκες της Ελλάδας, τον Μάιο του 1874 εγκατέλειψε την Αθήνα και επέστρεψε στο Μόναχο, όπου έμελλε να ζήσει για το υπόλοιπο της ζωής του. Το 1876, ταξίδεψε παρέα με τον Νικηφόρο Λύτρα στο Παρίσι. Έναν χρόνο αργότερα νυμφεύθηκε την Άρτεμη Νάζου, με την οποία απέκτησε τέσσερις κόρες, την Πηνελόπη (γεν. 1878, πέθανε μόλις δώδεκα ημερών), την Μαργαρίτα-Πηνελόπη (γεν. 1879), την Μαργαρίτα (γεν. 1881) και την Ιφιγένεια (γεν. 1890), και έναν γιο, τον Ονούφριο-Τηλέμαχο (γεν. 1884)
Το 1880, ανακηρύχθηκε σε επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Μονάχου και το 1888 εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής στο ίδιο ίδρυμα. Το 1881, πέθανε η μητέρα του και έναν χρόνο μετά πέθανε και ο πατέρας του. Το 1895, επισκέφθηκε για τελευταία φορά την Ελλάδα, την οποία ποτέ δεν ξέχασε και πάντα νοσταλγούσε. Προσβεβλημένος από λευχαιμία, πέθανε στο Μόναχο στις αρχές του 1901 . Λέγεται ότι τα τελευταία του λόγια ήταν: «Λοιπόν ας ελπίζωμεν και ας ζητούμεν να είμεθα εύθυμοι!». Η σορός του ενταφιάστηκε στο Βόρειο Νεκροταφείο του Μονάχου.
Ο Νικόλαος Γύζης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ακαδημαϊκού ρεαλισμός του ύστερου 19ου αιώνα, του συντηρητικού εικαστικού κινήματος που είναι γνωστό ως «Σχολή του Μονάχου», τόσο σε ελληνικό όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Συμμετείχε και βραβεύτηκε σε πάρα πολλές ελληνικές και ευρωπαϊκές εκθέσεις, από το 1870 έως το 1900. Μάλιστα, μετά τον θάνατό του το 1901, τιμήθηκε με έκθεση έργων του στην 8η Διεθνή Καλλιτεχνική Έκθεση του Γκλασπαλάστ (Glaspalast).
Σπουδαστής στην Ακαδημία του Μονάχου, ενστερνίσθηκε όλες τις αρχές των Γερμανών δασκάλων του, φτιάχνοντας έργα σπάνιας επιδεξιότητας μέσα στα όρια του ιστορικού ρεαλισμού και της ηθογραφίας. Με τα έργα του, ειδικά αυτά της νεότητάς του, έλαβε τον χαρακτηρισμό «γερμανικότερος των Γερμανών» και επαινέθηκε με το παραπάνω από τους τεχνοκριτικούς και τον Τύπο της εποχής.
Το 1892 είναι γεμάτο από διεθνείς διακρίσεις! Η Πινακοθήκη του Μονάχου βραβεύει το έργο του “Αποκριά στας Αθήνας”, στη Μαδρίτη του απονέμεται χρυσό βραβείο για το “Τάμα”.
Δύο από τα μεγάλα «γερμανικά» του έργα, οι Ελεύθερες τέχνες και τα πνεύματα της καλλιτεχνικής βιοτεχνίας, που κοσμούσαν την οροφή Μουσείου Διακοσμητικών Τεχνών του Καϊζερσλάουτερν (1878–1880), και Ο θρίαμβος της Βαυαρίας, που κοσμούσε την αίθουσα συνεδριάσεων του Μουσείου Διακοσμητικών Τεχνών της Νυρεμβέργης (1895–1899) — καταστράφηκαν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μερικά από τα έργα του, όπως Τα αρραβωνιάσματα (1875 ) και Το κρυφό σχολειό (1885, συλλογή Εμφιετζόγλου), βασίζονται σε προφορικούς θρύλους της εποχής της Τουρκοκρατίας, των οποίων η αντιστοιχία στην ιστορική πραγματικότητα αμφισβητείται σήμερα, χωρίς βέβαια αυτό να μειώνει την καλλιτεχνική αξία των παραπάνω έργων.
Άτομο βαθιά θρησκευόμενο, στράφηκε αργότερα προς τις αλληγορικές και τις μεταφυσικές παραστάσεις. Τα λεγόμενα «θρησκευτικά» του έργα, με πλέον χαρακτηριστικό τον πίνακα Ιδού ο Νυμφίος έρχεται (1895–1900, Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου), αντιπροσωπεύουν τα οράματα του ώριμου πλέον καλλιτέχνη και δηλώνουν απερίφραστα τις υπαρξιακές του αγωνίες. Κυρίαρχο θέμα των ώριμων έργων του ήταν ο αγώνα του εναντίον του Κακού και η τελική νίκη του Καλού. Η σημαντικότερη μορφή σ' αυτά τα έργα του είναι η γυναίκα, που άλλοτε εμφανίζεται ως Τέχνη, άλλοτε ως Μουσική, άλλοτε ως Άνοιξη, άλλοτε ως Δόξα, κ.λπ.
Νεότεροι μελετητές του έργου του διακρίνουν ότι στα λιγότερο γνωστά ύστερα έργα του, και κυρίως στα σχέδιά του με κάρβουνο και κιμωλία, ο Γύζης δίνει μια εξπρεσιονιστική τάση απελευθέρωσης από τον ακαδημαϊκό ρεαλισμό.
Ο Γύζης φιλοτέχνησε επίσης αφίσες και εικονογράφησε βιβλία.
Η ζωή και το έργο του Νικολάου Γύζη φωτίζεται επίσης από τις επιστολές που έγραφε από το 1869 και μέχρι το τέλος της ζωής του (Επιστολαί Νικολάου Γύζη, Εκδόσεις «Εκλογής», Αθήναι 1953)
«Νομίζω πως νιώθω κάτι περισσότερο για την τέχνη μου, αλλά πρέπει να εργαστώ ακόμη εξαιρετικά και να κοπιάσω πολύ για να εναρμονιστούν με μεγαλύτερη ακόμη λεπτότητα τα χρώματά μου, για να αναδειχθούν οι πίνακές μου ακόμη περισσότερο…»
Aπό το ημερολόγιο του Ν. Γύζη
Προσβεβλημένος από λευχαιμία, πέθανε στο Μόναχο στις αρχές του 1901.
Λέγεται ότι τα τελευταία του λόγια ήταν: «Λοιπόν ας ελπίζωμεν και ας ζητούμεν να είμεθα εύθυμοι!». Η σορός του ενταφιάστηκε στο Βόρειο Νεκροταφείο του Μονάχου.
Σπουδαία έργα του Νικολάου Γύζη
Ελεύθερες τέχνες με τα παιδιά ,1878- 1880 , λάδι σε μουσαμά, 91 εκ. χ 152 εκ.
H Ψυχή , 1893
Η Ψυχή είναι εμπρεσιονιστικό έργο ζωγραφικής του Έλληνα Νικόλαου Γύζη.
Ο ζωγράφος το δημιούργησε ως δείγμα της εργασίας του και διακόσμησε με αυτό το εξώφυλλο του βιογραφικού του σημειώματος που έστειλε σε μεγάλο μουσείο του εξωτερικού. Το έργο είναι αναφορά στην ζωή του και ονομάζεται επίσης «Η ψυχή του καλλιτέχνη». Εικονίζει την Ψυχή από την ελληνική μυθολογία. Κάθεται μπροστά στην είσοδο μιας σπηλιάς που θεωρείτο ότι ήταν η είσοδος για τον κάτω κόσμο, και κρατάει στο χέρι της το κουτάκι που της έδωσε η Αφροδίτη. Είναι έργο αλληγορικό των ώριμων χρόνων του Γύζη, και έγινε το πιο διάσημο και αγαπημένο έργο του.
Η αράχνη, 1884. Λάδι σε ξύλο , 71 x 51,5 εκ. Κληροδότημα Ελένης Α. Χρηστομάνου, Εθνική Πινακοθήκη
Η χαρά
Νικόλαος Γύζης, Ιστορία (1892). Λάδι σε καμβά, 89 εκ. διάμετρος. Ιδιωτική συλλογή.
Νικόλαος Γύζης, Τα αρραβωνιάσματα (1877). Λάδι σε καμβά, 103 εκ x 155 εκ. Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου
Νικόλαος Γύζης (1842-1901), Η Δόξα των Ψαρών
'Ανθη
Άνοιξη
Παπαρούνες και τουλίπες
Η ΜΗΤΡΙΚΗ ΣΤΟΡΓΗ, Ν. ΓΥΖΗΣ
Ένας πίνακας ύμνος στη γυναικεία φύση και γι αυτό ο Γυζης παρουσιαζει τη μητερα σαν άγγελο,
εξαυλωμένη, έχει χάσει την σαρκινη υποσταση και ειναι κατι θεικό..ουράνιο, με το λευκό χρώμα
με την ομορφη έκφραση της, το χαμόγελο...αλλά και η ευτυχία του μωρού υποδηλώνει πολλά..
Ένας πίνακας ύμνος στη γυναικεία φύση και γι αυτό ο Γυζης παρουσιαζει τη μητερα σαν άγγελο,
εξαυλωμένη, έχει χάσει την σαρκινη υποσταση και ειναι κατι θεικό..ουράνιο, με το λευκό χρώμα
με την ομορφη έκφραση της, το χαμόγελο...αλλά και η ευτυχία του μωρού υποδηλώνει πολλά..
Αρμονία (Αφίσα για την εκατονταετηρίδα της Εταιρείας πιάνων Rud. Ibach Sohn, Barmen) 1893.
Αφίσα για τα τσιγάρα Παπαστάθη (παστέλ σε χαρτόνι) 1897
Η μόνη αφίσα του Γύζη που δε χρησιμοποιεί τα γνωστά σύμβολα είναι αυτή που φιλοτέχνησε για τα τσιγάρα Παπαστάθη, η οποία παρουσιάζει μια γυναικεία μορφή με περιδέραιο και διάδημα από τα διαφημιζόμενα προϊόντα.
Νύμφη και Έρως, 1897, λάδι σε μουσαμά, 85 × 59 cm ,Εθνική Πινακοθήκη Αθήνα
Ο Ποιητής στην πηγή
Tο αναμνηστικό Δίπλωμα των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, 1895
"Δίπλωμα των Ολυμπιακών Αγώνων",που δόθηκε στους αθλητές
Σέπια σε χαρτί , 41,5 x 74,5 εκ.
«Ο χορός των Νυμφών»,
Το έργο του Νικολάου Γύζη «Ο χορός των νυμφών» αποδείχτηκε το κορυφαίο του Greek Sale του οίκου Sotheby’s που πουλήθηκε προς 265.250 βρετανικές λίρες [303.738 ευρώ] ξεπερνώντας την τιμή εκτίμησης των 150.000 – 200.000 ευρώ.Η δημοπρασία έγινε την Τρίτη 22 Νοεμβρίου 2011 , στο Λονδίνο και εντάχθηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο του sale «European Paintings».
Δουλεύει την “αποθέωση της Βαυαρίας” και παραπονιέται λέγοντας με χιούμορ “Θα έκαμνα , με πολύ πλέον ευχαρίστησιν την αποθέωσιν της Ελλάδος , αλλά μόνος μου δεν ημπορώ να την αποθεώσω, αφού οι περισσότεροι την ξεθεώνουν…”. Το καλοκαίρι του 1900 ο Γύζης αρρωσταίνει από λευχαιμία και τον Ιανουάριο του 1901 πεθαίνει.
Το Κτίριο Νικολάου Γύζη είναι διατηρητέο κτίριο στο Δήμο Χαϊδαρίου, το οποίο έχει ζωγραφισμένο στο εσωτερικό του το έργο «Τέσσερις Εποχές» του γνωστού ζωγράφου Νικολάου Γύζη. Στον περίβολο του κήπου που ανήκει στην έπαυλη Παλατάκι, επί της Λεωφόρου Αθηνώνστην συμβολή της με την Στρατάρχου Καραϊσκάκη, βρίσκεται σήμερα αναπαλαιωμένο το κτίριο του Νικολάου Γύζη ,όπως είναι γνωστό στους περισσότερους. Πρόκειται για τον πάλαι ποτέ ξενώνα του Πύργου , στον οποίο είχε ζήσει ανά διαστήματα ο γνωστός ζωγράφος, ως φιλοξενούμενος του Νικολάου Νάζου (ιδιοκτήτη της έπαυλης από το 1865 έως και 1888 και μετέπειτα πεθερό του) , και τον οποίο φιλοτέχνησε με τις «Τέσσερις Εποχές», που σώζονται τμηματικά έως σήμερα.
Στους τοίχους αποτυπώνονται οι τέσσερις εποχές: Άνοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο, Χειμώνας , με τον τελευταίο να λείπει, αφού την θέση του πήρε ένας φεγγίτης κατά τις καταστροφικές δεκαετίες του νεοκλασικισμού. Το έργο αποκαλύπτει λεπτομέρειες του περιβάλλοντος χώρου την περίοδο που διέμενε σε αυτό ο Νικόλαος Γύζης (περί το 1865 ως το 1870).
Τον Μάιο του 2002 ανακαλύφθηκαν οι τοιχογραφίες του Ν. Γύζη με θέμα τις Τέσσερις Εποχές, οι οποίες ήταν κρυμμένες κάτω από νεότερους επιχρωματισμούς. Η αίθουσα με τις Τέσσερις Εποχές είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στην ανάδειξη των τοιχογραφιών του Νικόλαου Γύζη, ενώ στους υπόλοιπους χώρους του κτιρίου στεγάζεται το Κέντρο Πληροφόρησης Νέων, οι Σχολικές Επιτροπές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς και το τμήμα Δια Βίου Μάθησης, της Διεύθυνσης Νεολαίας Αθλητικών και Πολιτιστικών Υπηρεσιών
Οι τοιχογραφίες στο Κτίριο Γύζη στο Χαϊδάρι.
Περισσότερα:
http://www.youtube.com/
http://www.nooz.gr/
http://wwk.kathimerini.gr/
No comments:
Post a Comment